Praca w warunkach szczególnych to istotny element niektórych zawodów, zwłaszcza tych związanych z wydłużonym ryzykiem zdrowotnym czy wysokim poziomem uciążliwości. W Polsce świadczenia związane z taką pracą regulowane są przepisami prawa, które gwarantują dodatkowe wsparcie finansowe dla osób zatrudnionych na takich stanowiskach. W artykule poniżej omówione zostaną kwestie dotyczące kryteriów pracy w szczególnych warunkach oraz rekompensat przysługujących tym pracownikom.
Kryteria pracy w szczególnych warunkach
Pracownicy zatrudnieni w szczególnych warunkach to osoby, które wykonują prace o znacznej szkodliwości dla zdrowia, o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagające wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne, lub otoczenia. Aby praca mogła zostać uznana za wykonywaną w warunkach szczególnych, konieczne jest spełnienie kilku warunków, takich jak stałe i pełnowymiarowe wykonywanie obowiązków na danym stanowisku oraz 15-latni okres pracy, który uprawnia do rekompensaty. Przy ustalaniu tego okresu stosuje się zasady analogiczne do tych, które obowiązują przy ustalaniu prawa do wcześniejszej emerytury (natomiast podobna zależność nie zachodzi w drugą stronę, gdyż prawo do emerytury pomostowej posiada więcej przesłanek). Nadto, prawa do rekompensaty nie nabędzie osoba, która ma prawo do wcześniejszej emerytury.
Rekompensaty dla pracowników w szczególnych warunkach
Rekompensata za pracę w szczególnych warunkach jest dodatkiem do kapitału początkowego, ustalanego na zasadach przewidzianych w art. 173 i 174 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Przyznanie rekompensaty powoduje zwiększenie wartości kapitału początkowego ubezpieczonego, co skutkuje podwyższeniem wysokości jego emerytury. Warto zaznaczyć, że nie jest to dodatkowe świadczenie wypłacane bezpośrednio pracownikowi, lecz stanowi część przyszłej emerytury. Większość z dotychczas wypłacanych rekompensat wynosi 300 – 400 zł.
Wnioskowanie o rekompensatę
Aby ubiegać się o rekompensatę z tytułu pracy w szczególnych warunkach, pracownik musi zgłosić swoje roszczenie do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). Procedura wnioskowania oraz dokumenty niezbędne do uzyskania rekompensat są określone przez przepisy prawa, w których sporządzeniu w Szczecinie pomóc może kancelaria radcowska Wojciecha Chmuraka. W przypadku niekorzystnej decyzji ZUS w tym zakresie możliwe jest wniesienie odwołania do Sądu Ubezpieczeń Społecznych – w szczególności tego rodzaju sprawami wielokrotnie zajmowała oraz zajmuje się nasza Kancelaria.
